Mực là món yêu thích của nhiều người và có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như hấp, nướng hoặc chiên. Vậy ăn mực có tác dụng gì với sức khỏe? Hãy cùng Hải Sản Cửa Biển tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Mực là gì?
Mực là một loài nhuyễn thể thân mềm có giá trị thương mại cao và được nhiều người yêu thích. Trong số các loài mực, mực ống (lat. Teuthida) là một trong những loài phổ biến và được ưa chuộng nhất. Thuộc bộ động vật chân đầu, mực ống có đặc điểm khác biệt so với bạch tuộc, đó là chúng có mười xúc tu thay vì tám. Điều này không chỉ giúp chúng dễ dàng săn mồi mà còn hỗ trợ việc di chuyển nhanh chóng trong môi trường biển.
Mực ống được xem như một vận động viên bơi lội cừ khôi nhờ khả năng bơi đến những khoảng cách rất xa. Chúng di chuyển nhờ sự hỗ trợ của một loại động cơ phản lực tự nhiên: một lỗ nhỏ trên cơ thể chịu trách nhiệm tạo ra lực đẩy giúp chúng di chuyển. Khi nước được bơm vào khoang cơ thể và sau đó bị đẩy ra ngoài qua lỗ này, mực có thể bơi với tốc độ và sự linh hoạt đáng kinh ngạc.
Một trong những loài mực nổi tiếng nhất là Architeutis, hay còn gọi là mực khổng lồ. Đây là một trong những loài động vật thân mềm lớn nhất, với các xúc tu dài tới 16 mét. Architeutis thuộc chi mực biển sâu Architeuthis, tạo nên một họ độc lập là Architeuthidae. Sức mạnh của chúng có thể được so sánh với cá nhà táng, một trong những loài động vật biển mạnh nhất. Điều này khiến Architeutis trở thành một huyền thoại trong giới động vật biển.
Ở vùng biển Viễn Đông, gần bờ biển Primorsky và Sakhalin, mực Thái Bình Dương được tìm thấy phổ biến. Khi ở trong nước, loài nhuyễn thể này có màu xanh lục nhạt. Tuy nhiên, khi được vớt ra khỏi nước, màu sắc của chúng thay đổi nhanh chóng thành màu đỏ gạch hoặc thậm chí là màu nâu. Mặc dù kích thước của mực sống ở vùng biển Viễn Đông khá nhỏ, chỉ khoảng bảy trăm năm mươi gam, nhưng chúng vẫn có giá trị cao và được khai thác rộng rãi.
Việc câu mực ở một số quốc gia được thực hiện bằng cách sử dụng cần câu có con quay hoặc móc câu. Người câu mực thường ngồi trên thuyền và sử dụng một chiếc cần câu dài từ mười đến mười lăm mét với nhiều lưỡi câu được buộc vào dây câu mảnh và chắc. Cần câu này được gắn vào một chiếc cần ngắn và linh hoạt để dễ dàng điều khiển. Tuy nhiên, một phương pháp hiệu quả hơn để dụ mực ra khỏi độ sâu của biển là sử dụng ánh sáng dưới nước. Khi mực bơi lên độ sâu khoảng một mét, chúng có thể bị bắt bằng súng cao su.
Trong những năm gần đây, sản lượng và tiêu thụ mực trên thế giới đã tăng hơn gấp đôi. Sản lượng khai thác loài nhuyễn thể này đã tăng hơn năm lần. Các chuyên gia dự đoán rằng sản lượng mực có thể tiếp tục tăng lên từ 15 đến 20 tấn mỗi năm, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
Với những giá trị dinh dưỡng cao và hương vị độc đáo, mực không chỉ là nguồn thực phẩm quan trọng mà còn là nguồn thu nhập lớn cho các cộng đồng ven biển. Điều này làm cho mực trở thành một đối tượng quan trọng trong ngành khai thác và chế biến thủy sản, đồng thời góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế ở nhiều khu vực trên thế giới.
Ăn mực có tác dụng gì với sức khỏe?
Giúp giữ dáng cho cơ thể
Mực là một trong những loại hải sản có hàm lượng carbohydrate thấp, làm cho nó trở thành một lựa chọn tuyệt vời cho những ai đang tìm kiếm các món ăn kiêng. Với lượng calo thấp và hàm lượng protein cao, mực không chỉ giúp bạn cảm thấy no lâu hơn mà còn cung cấp năng lượng cần thiết cho cơ thể mà không gây tăng cân. Điều này đặc biệt hữu ích cho những người muốn giảm cân hoặc duy trì vóc dáng cân đối mà không phải từ bỏ các món ăn ngon.
Thêm vào đó, mực còn là nguồn cung cấp nhiều dưỡng chất quan trọng khác. Mực chứa nhiều vitamin và khoáng chất như vitamin B12, kẽm, và selen. Vitamin B12 rất quan trọng cho hệ thần kinh và quá trình tạo máu, trong khi kẽm và selen đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh và chống oxy hóa. Nhờ đó, việc bổ sung mực vào chế độ ăn không chỉ giúp giảm cân mà còn tăng cường sức khỏe tổng thể.
Một lợi ích khác của mực là chứa nhiều omega-3, một loại axit béo không bão hòa rất tốt cho tim mạch. Omega-3 giúp giảm mức cholesterol xấu trong máu, ngăn ngừa các bệnh tim mạch và đột quỵ. Điều này càng làm cho mực trở thành một lựa chọn tuyệt vời cho những ai muốn duy trì một trái tim khỏe mạnh.
Đặc biệt, mực còn có thể được chế biến theo nhiều cách khác nhau, từ nướng, chiên, xào đến nấu súp, giúp bạn dễ dàng thay đổi khẩu vị mà không lo nhàm chán. Bạn có thể thử các món ăn phổ biến như mực nướng muối ớt, mực xào chua ngọt, hay mực chiên giòn. Mỗi món ăn đều mang đến hương vị độc đáo và hấp dẫn, làm cho bữa ăn của bạn trở nên phong phú hơn.
Giảm mức cholesterol
Một trong những lợi ích sức khỏe đáng chú ý của mực là khả năng giúp giảm mức cholesterol trong máu. Điều này làm cho mực trở thành một sự lựa chọn lý tưởng cho những người đang quan tâm đến sức khỏe tim mạch và muốn duy trì mức cholesterol ổn định. Không giống như một số loại hải sản khác có thể làm tăng cholesterol, mực chứa hàm lượng chất béo thấp và giàu các dưỡng chất có lợi cho tim mạch.
Mực là nguồn thực phẩm giàu protein nhưng lại có lượng chất béo rất thấp, đặc biệt là chất béo bão hòa. Chất béo bão hòa thường là nguyên nhân chính gây ra việc tăng mức cholesterol LDL (cholesterol xấu) trong máu, dẫn đến các vấn đề về tim mạch như xơ vữa động mạch và bệnh tim. Việc tiêu thụ mực giúp hạn chế lượng chất béo bão hòa nạp vào cơ thể, từ đó giảm nguy cơ tăng cholesterol xấu.
Thêm vào đó, mực còn chứa nhiều axit béo omega-3, một loại chất béo không bão hòa rất có lợi cho sức khỏe tim mạch. Omega-3 có khả năng làm giảm mức triglyceride trong máu, một loại chất béo liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Omega-3 cũng giúp tăng cường mức cholesterol HDL (cholesterol tốt), giúp bảo vệ tim mạch và ngăn ngừa sự hình thành các cục máu đông trong động mạch.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ ăn giàu omega-3 có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ và các bệnh viêm mãn tính. Việc bổ sung mực vào khẩu phần ăn hàng ngày không chỉ giúp giảm mức cholesterol mà còn cung cấp một lượng lớn omega-3, hỗ trợ tốt cho sức khỏe tim mạch.
Ngoài ra, mực còn chứa nhiều taurine, một loại axit amin có khả năng điều chỉnh mức cholesterol trong máu. Taurine giúp giảm lượng cholesterol xấu và tăng lượng cholesterol tốt, từ đó cải thiện sức khỏe tim mạch. Taurine cũng có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào khỏi sự tổn thương do gốc tự do gây ra, và giảm nguy cơ viêm nhiễm trong cơ thể.
Một yếu tố khác cần được nhắc đến là mực chứa một lượng lớn các vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Mực rất giàu vitamin B12, kẽm, và selen, những dưỡng chất quan trọng giúp duy trì chức năng của hệ thống tim mạch. Vitamin B12 tham gia vào quá trình tạo máu và bảo vệ hệ thần kinh, trong khi kẽm và selen có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ, bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường.
Làm giảm sự khó chịu của chứng đau nửa đầu
Mực rất giàu vitamin B2 (riboflavin), một loại vitamin quan trọng trong quá trình chuyển hóa năng lượng và bảo vệ tế bào. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung đủ lượng vitamin B2 có thể giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của chứng đau nửa đầu. Vitamin B2 giúp cải thiện chức năng của ty thể trong các tế bào não, từ đó giảm nguy cơ phát triển cơn đau nửa đầu.
Ngoài ra, vitamin B2 cũng đóng vai trò trong việc giảm viêm, một yếu tố góp phần vào việc hình thành cơn đau nửa đầu. Bằng cách bổ sung mực vào chế độ ăn uống hàng ngày, bạn có thể tăng cường lượng vitamin B2, giúp ngăn ngừa và làm giảm sự khó chịu do chứng đau nửa đầu gây ra.
Giảm nguy cơ đột quỵ và bệnh tim
Mực là một nguồn cung cấp kali và vitamin E phong phú, cả hai chất này đều có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch. Kali là một khoáng chất giúp duy trì cân bằng điện giải trong cơ thể, điều chỉnh huyết áp và giảm nguy cơ đột quỵ. Một chế độ ăn giàu kali có thể giúp ngăn ngừa tăng huyết áp và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Vitamin E, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ các tế bào khỏi sự tổn thương do gốc tự do gây ra. Nó cũng giúp cải thiện lưu thông máu và ngăn ngừa hình thành cục máu đông, giảm nguy cơ đột quỵ và bệnh tim. Bổ sung mực vào chế độ ăn uống hàng ngày không chỉ cung cấp vitamin E mà còn cung cấp các axit béo omega-3, giúp giảm viêm và cải thiện chức năng tim mạch.
Tăng cường hệ miễn dịch
Ngoài các lợi ích đã nêu, mực còn chứa nhiều kẽm và selen, hai khoáng chất thiết yếu cho hệ thống miễn dịch. Kẽm đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển và chức năng của các tế bào miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Selen, ngoài việc là một chất chống oxy hóa mạnh, còn hỗ trợ chức năng của tuyến giáp, giúp điều hòa quá trình trao đổi chất và duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh.
Hỗ trợ chức năng gan
Mực cũng là nguồn cung cấp choline, một dưỡng chất quan trọng cho sức khỏe gan. Choline giúp chuyển hóa chất béo và cholesterol trong gan, ngăn ngừa sự tích tụ mỡ gan và hỗ trợ chức năng gan hiệu quả. Một chế độ ăn giàu choline có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và cải thiện sức khỏe gan tổng thể.
Cải thiện chức năng thần kinh
Mực cung cấp một lượng lớn vitamin B12, một vitamin thiết yếu cho sự phát triển và chức năng của hệ thần kinh. Vitamin B12 giúp duy trì myelin, một lớp bảo vệ xung quanh dây thần kinh, và hỗ trợ quá trình truyền tín hiệu thần kinh. Việc bổ sung đủ vitamin B12 có thể giúp ngăn ngừa các vấn đề về thần kinh, cải thiện trí nhớ và giảm nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh.
Rủi ro từ việc ăn mực
Mặc dù mực thường được coi là một loại thực phẩm an toàn khi tiêu thụ ở mức độ vừa phải, nhưng vẫn tồn tại một số rủi ro sức khỏe liên quan đến việc ăn mực và các động vật có vỏ khác. Những rủi ro chính bao gồm nguy cơ dị ứng và ngộ độc thủy ngân. Dưới đây là một cái nhìn chi tiết hơn về các rủi ro này:
Dị ứng động vật có vỏ:
Mực, giống như nhiều loại động vật có vỏ khác, có thể gây ra phản ứng dị ứng ở một số người. Chất tropomyosin, một loại protein có trong mực, được coi là thủ phạm chính gây ra dị ứng. Những người bị dị ứng nặng với động vật có vỏ cần phải đặc biệt cẩn trọng khi tiêu thụ mực. Các triệu chứng dị ứng có thể bao gồm:
- Kích ứng da, nổi mẩn đỏ hoặc phát ban
- Ngứa ngáy và sưng tấy
- Đau và khó chịu ở vùng bụng
- Khó thở, sưng môi, lưỡi hoặc cổ họng
- Phản ứng phản vệ nghiêm trọng, một tình trạng đe dọa tính mạng
Nếu bạn biết mình bị dị ứng với động vật có vỏ, tốt nhất là nên tránh hoàn toàn việc ăn mực để không gặp phải các phản ứng dị ứng có thể gây nguy hiểm.
Ngộ độc thủy ngân:
Hải sản, bao gồm mực, có thể chứa nồng độ thủy ngân cao, một kim loại nặng có thể gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe khi tích tụ trong cơ thể. Thủy ngân có thể ảnh hưởng xấu đến hệ thần kinh, đặc biệt là ở trẻ em và phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) xếp mực vào danh sách các “lựa chọn tốt nhất” về hải sản, vì nó chứa hàm lượng thủy ngân tương đối thấp so với một số loại hải sản khác. Dù vậy, vẫn cần lưu ý một số điểm:
- Người lớn: Nên ăn mực và các loại hải sản khác nhiều nhất hai hoặc ba lần mỗi tuần, với khẩu phần khoảng 100 gram mỗi lần.
- Trẻ em từ hai đến 11 tuổi: Khẩu phần được khuyến nghị là khoảng 30 gram.
Việc tuân thủ các khuyến nghị này giúp giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thủy ngân, đảm bảo an toàn cho sức khỏe khi tiêu thụ mực.
Các biện pháp an toàn khi ăn mực
Để giảm thiểu rủi ro khi tiêu thụ mực, cần chú ý đến một số biện pháp an toàn sau:
Mua mực từ nguồn đáng tin cậy: Luôn mua mực từ các nguồn cung cấp đáng tin cậy, đảm bảo mực được bảo quản và vận chuyển đúng cách để tránh nhiễm khuẩn và chất gây hại khác.
- Nấu chín kỹ: Chế biến mực đúng cách là điều quan trọng để tiêu diệt các vi khuẩn và ký sinh trùng có thể gây hại. Mực nên được nấu chín kỹ, tránh ăn mực sống hoặc chưa chín hoàn toàn.
- Kiểm tra dị ứng: Nếu bạn chưa từng ăn mực trước đây và không biết mình có bị dị ứng không, hãy thử ăn một lượng nhỏ trước để kiểm tra phản ứng của cơ thể. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào của dị ứng, hãy ngừng ăn ngay lập tức và tìm kiếm sự tư vấn y tế.
- Hạn chế tiêu thụ: Ngay cả khi không có dị ứng hoặc các vấn đề sức khỏe khác, cũng không nên ăn mực quá thường xuyên. Việc duy trì một chế độ ăn uống đa dạng và cân bằng là cách tốt nhất để đảm bảo sức khỏe tổng thể.
Mực là một loại hải sản bổ dưỡng, giàu protein và các dưỡng chất quan trọng. Tuy nhiên, những rủi ro liên quan đến dị ứng và thủy ngân đòi hỏi sự cẩn trọng khi tiêu thụ. Bằng cách tuân thủ các khuyến nghị về khẩu phần và thực hiện các biện pháp an toàn khi chế biến và tiêu thụ, bạn có thể tận hưởng mực một cách an toàn và lành mạnh.
Và đừng quên, nếu bạn muốn thưởng thức các món ăn ngon, hấp dẫn và dinh dưỡng chế biến từ Mực cũng như các loại hải sản khác thì đừng quên ghé Hải Sản Cửa Biển nhé!